Eyl — Magaalada Dalxiiska Buntilaan

Ugu yaraan nolosha labo jiil ayay ti toos ah u saamaysay cuqubada Dagaalka Sokeeye ee Soomaaliya ee qarxay dabayaaqada siddeetannadii. Maaddaama ay dagaalkaasi ku burbureen kaabayaasha dhaqaalaha ee dalka, nabadgalyo la isaga gooshi karo gobollada dalkana aysan jirin, dad badan oo ka tirsan facii fawdada ku barbaaray waxay ku qasbanaadeen in ay doorasho la’aan noqdaan ‘jiir haan ku weynaaday’ ama qof aanan garanayn degaan ka baxsan magaalada uu ku hanaqaaday. Inkasta oo dhawr iyo soddon sano ka dib (1991) uu dagaalka sokeeye weli Soomaaliya ka socdo, haddana maanta (2025) sidii hore aad baa loo dhaamaa oo gobollo iyo magaalooyin badan oo dalka ka mid ah diyaarad ama gaadiid kale ayaa lagu tagi karaa. Buntilaan waxay ka tirsan tahay degaannada dalka ugu nabdoon ee lagu dalxiisi karo.

Sannadkii hore (2024) dhammaadkiisa ayaan aniga iyo saaxiibbo kale isla qorsheynay in aan dalxiis iyo degaan barasho ugu baxno Nugaal iyo Bari oo ka tisan Buntilaan. Qoraalkan kooban waxaan idinku dalxiisinayaa degmada caanka ah ee Nugaaleed ee Eyl.

Eyl waa magaalo xeebeed taariikhi ah oo ka tirsan magaalooyinka faraha badan ee ku garab yaalla xeebta dheer ee Soomaaliya. Maamul ahaan waxay ka mid tahay gobolka Nugaal ee Buntilaan.

Waxaan safarkeenna Eyl ka billownay  magaalamadaxda Buntilaan ee Garoowe. Jidka dheer ee laamiga ah ee Muqdisho ka soo bilowda, qeybta Garoowe iyo Boosaaso isku xirta, meel yar ma ahee, intiisa badan wuu bad qabaa. Wuxuu baaburku cagta saaray jidka rafka ah markii aan laamiga kaga degnay degmada Dangoroyo, markaas oo aan u jihaysannay dhanka bari oo ay badweyntii Hindiya iyo Eylba naga xigeen.

Libaaxo, Budunbuto iyo Qarxis waa qaar ka tirsan tuulooyinkii aan sii marnay markii aan jidka Eyl ku dhacnay. Jidka intiisa rafka ah, meel waa jaay, meel waa dhagax aad u adag, meelaha qaarna waa dhul jilicsan oo biyaha roobka qaban og, oo marka uu qallallan yahay uu baabuurku si fiican ugu dul ordi karo.

Marka aad si fiican ugu fiirsato xawaaraha, adkaysiga, iyo xoogga gaarigii aan wadannay oo Laanguruusar ahaa, waxaadba is leedahay Toyota waxay gaarigaan ugu talagashay jidadka sidan oo kale ay  maristoodu adag tahay oo Afrika ku badan. Sidey ahaataba, waxaa qaddarin iyo maamuus mudan injinneeradii gaadiidkan wacdaraha leh sanceeyay.

Waxaan buuraha magaalada Eyl laga soo galo soo gaarnay casirliiqa habeenkii uu sannadka cusub ee 2025 dhalanayay. Magaaladu waxay ka kooban tahay laba xaafadood – Daawad iyo Badey. Waxaa isku xira dariiq yar oo buurta gebigeeda mara. Waa jid yar oo xoogaa cabsicabsi ah oo laba baabuur aysan isku garab dhaafi karin sida uu ciriiri u yahay darteed. Buurta hoosteeda waxaa mara tog oo ay yaacdadiisu ku dhamaato xeebta badweynta Hindiya ee xaafadda Badey.

Xeebta Eyl waxay safka hore uga jirtaa meelaha quruxda dabiiciga leh oo aad ku dalxiisi karto inta aad magaalada joogto, gaar ahaan labada cirguduud ama habeenkii marka ay baddu caari tahay. 

Eyl waa magaalo yar laakiin taariikh fac weyn leh. Waxay mar saldhig u ahaan jirtay dhaqdhaqaaqii hubaysnaa ee Daraawiishta ee uu Sayid Maxamed Cabdille Xasan hoggaamin jiray intii u dhaxaysay 1899 iyo 1920. 

Waxaa weli xaafadda Daawad ku yaalla qalcad ka mid ah kuwii daraawiishta oo sida la qiyaasayo la dhisay 1904. Waa 121 sano ka hor! Taariikhyahannadu waxay sheegayaan in qalcadda uu dhisay injinneer Yamani ahaa. Inkasta oo uu hadda dayac ka muuqdo, maaddaama ay qalcaddu waqti dheer taagan tahay, haddana marka aad u fiirsato dhismaheeda, waxaad fahmaysaa in lagu dhisay farsamooyinkii  waagaas la heli karay kuwii ugu fiicnaa.

Haddii magaalada Eyl ay hesho mashaariic horumarin oo ay ugu horrayso waddo laami ah oo magaalooyinka kale ku xirta, quruxda dabiiciga ah, taariikhda faca weyn, iyo joqoraafi ahaan meesha ay ku taallo, waxay mustaqbalka u suurtagalin karaan in Eyl ay liiska magaalooyinka dalxiiska Soomaaliya xagga hore ka gasho.

Sheekada qormadan oo video ah halkan ayaad ka daawan kartaa.